W dniach od 16 do 22 września obchodziliśmy w naszej szkole Tydzień Wychowania. Koordynatorem tego przedsięwzięcia została Beata Kowalska – nauczyciel religii, do realizacji zaś włączyli się wszyscy wychowawcy. W poniedziałek społeczność szkolna została zapoznana z programem przewidzianym na kolejne dni.  Na lekcjach religii przedstawiono uczniom  klas I – VI  „Przepis na piękne i święte życie”, oraz wyjaśniono „Dlaczego warto być posłusznym?”. Na godzinie wychowawczej zapoznano uczniów z zasadami kulturalnego zachowania się w szkole i poza nią.  Wierszyki recytowane na przerwach przez uczniów klas I-ych:  „Nie krzycz, nie piszcz, nie hałasuj, bo to bardzo złe zabawy. Lepiej sobie porozmawiaj i ciekawe omów sprawy” utwierdziły nie tylko tych najmłodszych, ale wszystkich uczniów, w jaki sposób powinni spędzać czas na przerwach. W klasach II-ich rozbrzmiewały piosenki „ Taki duży, taki mały może świętym być”. Klasy III uczyły się norm właściwego zachowania, by na podsumowaniu przekazać je pozostałym uczniom. Klasy IV tworzyły drzewka posłuszeństwa, dzięki którym można  było się dowiedzieć,  dlaczego warto być posłusznym nauczycielom i rodzicom.  Na długich przerwach uczniowie klas V bawili się z dziećmi młodszymi. Wspólne zabawy nie tylko integrowały uczniów, ale również umilały czas.  Klasy najstarsze przygotowały wystawę prac  przedstawiającą „Zasady właściwego zachowania”. Na korytarzach szkolnych widniały napisy informujące o tym, jak należy zachowywać się w szkole. Uczniowie przypomnieli sobie o najważniejszych słowach: proszę, przepraszam, dziękuję. 26 września odbyło się podsumowanie Tygodnia Wychowania. Uczestnicy Koła Biblijno-Liturgicznego zaprezentowali przedstawienie zatytułowane „Grunt to dobre wychowanie”, a klasy trzecie przedstawiły pouczające scenki z życia uczniów.

        W trosce o bezpieczeństwo najmłodszych dzieci, które rozpoczęły niedawno naukę w szkole, zorganizowana została w Tokarni impreza edukacyjno –profilaktyczna ,,Kochane Pierwszaki”. W przedsięwzięciu tym brały udział między innymi dzieci z klas pierwszych Szkoły Podstawowej w Morawicy im. K. Makuszyńskiego. Mali goście, którzy przybyli do Muzeum Wsi Kieleckiej  już w bramie byli miło witani. Otrzymali znaczki odblaskowe, słodkie bułeczki, soczki, ,,Bilety do szkoły” – zakładki z aniołkiem i plakaty edukacyjne. Ze sceny zlokalizowanej za zabytkowym dworem rozbrzmiewały dźwięki piosenek. Animatorzy zachęcali do wspólnego śpiewania i zabawy. Dzięki funkcjonariuszom policji dzieci poszerzyły i utrwaliły wiedzę na temat bezpieczeństwa, zagrożeń na drodze i zapobiegania wypadkom. Bardzo przypadł  im do gustu śpiewający policjant, który wyjątkowo umiejętnie nawiązał bliski kontakt z młodą widownią.  Biskup Marian Florczyk z uśmiechem poświęcił wysoko w górę podniesione tornistry. Uczniowie mogli z bliska obejrzeć policyjne radiowozy, dowiedzieć się wiele ciekawostek o pracy policji i obejrzeć pokaz tresury psa policyjnego, co bardzo im się podobało. Uczniowie zwiedzali też niektóre obiekty na terenie skansenu i odbyli przejażdżki bryczką konną. Mimo początkowego porannego chłodu atmosfera była naprawdę gorąca.

       Organizatorami imprezy byli Marszałek Województwa Świętokrzyskiego, Wojewoda Świętokrzyski, Diecezja Kielecka, Komenda Wojewódzka Policji, Świętokrzyski Kurator Oświaty, władze samorządowe powiatu kieleckiego oraz gminy Chęciny. Przedstawiciele organizatorów bawili się i tańczyli razem z dziećmi.

      To była naprawdę udana i pożyteczna zabawa, którą mali uczestnicy będą z pewnością długo pamiętać.

Małgorzata Kotwica

      "Kocham, lubię, szanuję ... nie śmiecę" takie hasło przyświecało tegorocznej akcji Sprzątanie Świata 2012. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Morawicy, jak co roku posprzątali teren wokół szkoły, pobliski las oraz przyległe ulice. Tegorocznej akcji towarzyszyła piękna, słoneczna pogoda i super organizacja. Każdy uczeń został zaopatrzony w worki i rękawiczki. Członkowie koła ekologicznego - organizatorzy tegorocznej akcji zadbali również o bezpieczeństwo własne i swoich kolegów. Odblaskowe kamizelki sprawiły, że każde dziecko było widoczne dla zmotoryzowanych użytkowników drogi. Na zakończenie grupa ekologów udała się na rajd rowerowy po terenie gminy. Mamy nadzieję, że oglądane na trasie rajdu dzikie wysypiska śmieci znikną z naszego krajobrazu wraz z wejściem w życie uregulowań znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku.

     Dnia 24 września 2012 roku odbyły się demokratyczne wybory do Samorządu  Uczniowskiego Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Morawicy. Do Szkolnej Komisji Wyborczej powołano przewodniczących klas piątych i szóstych oraz opiekuna SU. Ogółem oddano 214 głosów,  w tym 4 głosy były nieważne z powodu nieoddania głosu na żadnego kandydata. Największą liczbę głosów uzyskała uczennica klasy Va - Klaudia Majkowska (45 głosów), która została przewodniczącą Samorządu Szkolnego. Jej zastępczyniami są: Zuzanna Pióro z klasy VIb (44 głosy) i Marlena Baran z klasy VIa (43 głosy). Funkcja skarbnika przypadła dla Eryka Króla z klasy Vb, a na sekretarza powołano Przemysława Młynarczyka - również   z klasy Vb. Pozostali kandydaci będą współpracować z Zarządem i będą stanowić skład Samorządu Uczniowskiego.

Szkolna Komisja Wyborcza

                 Wszystkim Uczniom życzymy sukcesów w nauce oraz prawdziwej radości ze zdobywanej wiedzy!

                                     Niech nie zabraknie Wam sił do realizacji pasji i pogłębiania zainteresowań.

Życzymy Wam, żebyście ten zbliżający się, wolny od nauki czas spędzili jak najlepiej i jak najpiękniej. Odpoczywajcie i zwiedzajcie. Niech będzie Wam dane poznać najwspanialsze zakątki Polski i świata, a w Waszych sercach niech gości radość i szczęście z powodu dobrze wykorzystanych dni lipca i sierpnia.

Wróćcie we wrześniu opaleni, rozpromienieni wrażeniami, cali i zdrowi, pełni sił witalnych i ochoty do pracy.

A dziś uśmiechnijcie się na „do widzenia”:

ROK SZKOLNY 2011/2012

         Już po raz dziewiąty w świetlicy szkolnej odbyło się spotkanie pod hasłem „Cała Szkoła Czyta Dzieciom” zorganizowane przez panie: Ewę Ozimirską i Martę Sylwar.  Uczniowie klas I – III oraz zerówki z Przedszkola w Morawicy mieli możliwość obejrzenia przedstawienia pod tytułem „Trzy małe świnki”. Główne role w tej bajce odegrali uczniowie klasy 2 b: Julia Makowska, Ola Sularz, Wiktoria Dudajek i Michał Gil. W roli narratora wystąpiła Ola Strąk. Szczególnym wydarzeniem dla dzieci było spotkanie z zaproszonym gościem - panią Elżbietą Moskwą- Strąk, nauczycielką języka polskiego w Szkole Podstawowej w Morawicy. Pani Elżbieta po mistrzowsku przeczytała piękną baśń pt. „Sobotnia Góra”. Zachęciła do czytania książek zarówno dzieci, jak i dorosłych, cytując słowa Anny Dymny: „Kochajmy bajki! Czytajmy je zawsze! One są naszym wiernym, prawdziwym przyjacielem”

12 czerwca 2012 roku uczniowie klas 4-6, pod opieką p. W. Cecot i p. M. Jędrochy- Olszewskiej, wybrali się na jednodniową wycieczkę do Warszawy.

Myśląc o realizacji zamiaru wyjazdu do Warszawy, przez cały rok staraliśmy się pozyskać potrzebne do tego pieniądze. Postanowiliśmy zarobić na naszą wyprawę organizując akcję sprzedaży zdrowych, własnoręcznie zrobionych tortill. Dążąc do celu uzbieraliśmy również sporo puszek aluminiowych, za które uzyskaliśmy dodatkowe pieniądze. Wyjazd nie byłby jednak  możliwy bez pomocy Wójta Gminy, Pana Mariana Burasa i Dyrektora, Pana Jacka Kuzi, którzy dofinansowali nasze przedsięwzięcie. Dziękujemy im za to!

Członkowie kółka przyrodniczego i  najzdolniejsi uczniowie naszej szkoły zebrali się przed szkołą we wtorek, 12 czerwca, o godz. 5.30, więc w autokarze panowała „zaspana” atmosfera. Kiedy dojechaliśmy do celu – Centrum Nauki Kopernik, wszyscy jednak ochoczo zaczęli zwiedzanie tego interesującego obiektu. Widzieliśmy eksponaty z różnych dziedzin nauki. Mieliśmy możliwość eksperymentowania z dźwiękiem, ruchem, grawitacją. Dużo dowiedzieliśmy się o kosmosie i człowieku we wszechświecie. Trzygodzinna lekcja fizyki i chemii okazała się niezwykle interesująca i niestety – zbyt krótka, by czuć się w pełni usatysfakcjonowanym. Niestety, czas goni i trzeba było opuścić Centrum Nauki.

Wśród rozentuzjazmowanych kibiców różnych narodowości szliśmy za naszą panią przewodnik na Stare Miasto. Następnie zwiedzaliśmy Zamek Królewski w Warszawie. Każdy dostał słuchawki na uszy, by mógł spokojnie wysłuchać historii zamku, ciekawostek z życia jego mieszkańców, opowieści o nadwornych malarzach. Mieliśmy niepowtarzalną okazję zobaczyć najsłynniejsze obrazy autorstwa Jana Matejki. Byliśmy także na murach obronnych, przed Pałacem Prezydenckim i hotelem polskich piłkarzy podczas Euro 2012.

Niestety, nasza wyprawa dobiegała końca. W czasie drogi powrotnej wszyscy wspominali interesujące miejsca i eksponaty.

Zachęcamy wszystkich do zwiedzenia Centrum Nauki Kopernik i Zamku Królewskiego w Warszawie.  Zbliżają się wakacje – warto wziąć te miejsca pod uwagę !

Emilia Strójwąs

     Dnia 22 czerwca w naszej szkole odbył się Dzień Sportu o przyjemnej nazwie Mini Euro 2012.O godzinie 9.00 rozpoczął się turniej, w którym dziewczyny i chłopcy rywalizowali ze sobą, grając w piłkę nożną. Każda klasa reprezentowała inny kraj: 4a - Niemcy, 4b – Ukraina, 5a – Francja, 5b – Polska, 6a – Hiszpania, 6b - Portugalia/Holandia.

Najpierw jednak odbył się konkurs żonglerki piłką dla chłopców i konkurs rzutów karnych dla dziewcząt. W tym pierwszym  na podium stanęli: III miejsce –Filip Trepka-5a, II miejsce - Wojciech Preś-6b,I miejsce-Arek Łomiński-6a.W konkursie dla dziewczyn nagrodzone zostały: IV miejsca- Paulina Bruśnicka 5a, Zuzia Pióro 5b, Kamila Pietrzyk 4b, III miejsce – Karolina Żołądek 6a, II miejsce – Klaudia Majkowska 4a, I miejsce - Karolina Wróbel 6b. Następnie rozpoczęły się rozgrywki. Pierwszy mecz zagrały klasy czwarte, zakończył się on zwycięstwem klasy 4b. Kolejny - rozegrał się pomiędzy 5a ,a 5b. Zwycięstwo w tym meczu odniosła 5a. Następne zagrały dziewczyny z 6a przeciwko drużynie z 6b. Wygrały dziewczyny  z 6a. W tym samym czasie na boisku  szkolnym odbywały się mecze chłopców. Na początku zagrały drużyny z klas 4. Wygrała 4b. Potem mecz rozgrywali chłopcy z klasy 5a, przeciwko 5b.

 Kolejnymi zespołami, którzy zagrali mecz byli reprezentanci Hiszpanii  i Holandii, czyli klasa 6a kontra 6b. Mecz zakończył się  zwycięstwem Hiszpanii. Po rozgrywkach grupowych nadszedł czas na półfinały. W nich zagrały następujące zespoły: Francja, Hiszpania, Ukraina. Oto wyniki całego turnieju: I miejsce – Hiszpania - 6a, II miejsce – Francja - 5a, III miejsce – Ukraina - 4b, IV miejsce-Polska-5b, Niemcy-4a, Portugalia/Holandia-6b.

Następnie sędziowie wybrali najlepszych zawodników w turnieju. Zostali nimi: Paulina Bruśnicka i Arek Łomiński.

Podobnie jak i w ubiegłym roku szkolnym,  I i II miejsce w tegorocznym  konkursie przypadło uczennicom ze Szkoły Podstawowej w Morawicy: I miejsce- Emilia Strójwąs (kl. 6a), II miejsce- Aleksandra Kamizela (kl. 6b). Dziewczęta wykazały się dużą wiedzą z zakresu języka angielskiego oraz znajomością zagadnień kultury krajów anglosaskich, pokonując swoich rówieśników ze szkół  w Brzezinach, Bilczy i Dębskiej Woli. Nad przygotowaniami uczennic czuwały p. A.Wrona i p.E.Siwek. Gratulujemy!!!

     W niedzielę, 20 maja uczniowie Zespołu Placówek Oświatowych w Morawicy mieli zaszczyt  gościć na hucznych urodzinach Koziołka Matołka z udziałem znanych telewizyjnych  gwiazd: Edyty Górniak, Beaty Kozidrak, Golców, Piotra Gąsowskiego, Piotra Cyrwusa i wielu  innych.

Widowisko wspaniale  poprowadził Radosław Brzózka.  Piotr Gąsowski wystąpił w roli hiphopowego Koziołka Matołka, który na swoje 79 urodziny zaprosił gwiazdy. Znany aktor z serialu „Klan”- Piotr Cyrwus  (słynny Rysio) znakomicie i zabawnie wcielił się w rolę świętokrzyskiego złego Zbója Madeja, który trafnie dobranymi, podchwytliwymi dialogami porywał gwiazdy do swojej jaskini. Pomagał mu w tym drugi Zbój Haker- Mariusz Czajka. Zrozpaczony Koziołek, w poszukiwaniu gwiazd, wezwał na pomoc policjantów z  „Ojca Mateusza”, tj. Rafała Cieszyńskiego i Artura Pontka . Widowisko zakończyło się pomyślnie, policjanci poruszający się na rowerach skutecznie schwytali sprawców i zakuli ich w kajdanki. Koziołek Matołek mógł hucznie świętować swoje urodziny. W piosence finałowej, wykonywanej przez Adę  Szulc , wszyscy artyści wystąpili na scenie. Nam również przypadła zaszczytna rola. Mieliśmy szczęście wejść również na scenę i wręczyć gwiazdom maskotki  Koziołka. Cała publiczność skandowała słowa, które na zawsze pozostaną w naszej pamięci: …”żeby tak było i się nigdy nie skończyło- przyjaźń, muzyka, miłość…” Spotkanie na żywo z gwiazdami polskiej estrady wywarło na nas bardzo pozytywne wrażenie. To było niesamowite przeżycie stać obok gwiazd w świetle jupiterów i blasku kamer, o czym marzy niejedna nastolatka.

Jesteśmy dumni, że mieszkaniec naszej Gminy – Pan Leszek Kumański jest twórcą tak wspaniałych, cieszących się dużą popularnością programów rozrywkowych z udziałem licznie zgromadzonej publiczności. Wyrazy serdecznego podziękowania kierujemy do asystentki reżysera – Pani Ewy Ślufik, która za pośrednictwem Pani Elżbiety Moskwy –Strąk, przekazała nam zaproszenia, dzięki którym mieliśmy tak zaszczytne miejsca, tuż pod sceną. Niektórym udało się nawet wejść za kulisy sceny i zrobić sobie pamiątkowe zdjęcia i zdobyć autografy. Rysio z „Klanu”  był życzliwy, otwarty, bez śladu wyniosłości czy pychy.

Słowa podziękowania kierujemy do Dyrektora ZPO- Pana Jacka Kuzi za sfinansowanie, tak licznej grupie, autokaru.

       W dniach: 19-20 maja w Starachowickim Centrum Kultury, przy współudziale Wojewódzkiego Domu Kultury im. J. Piłsudskiego w Kielcach oraz Miejskiego Centrum Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim, odbył się finał XXII  Ogólnopolskiego Dziecięcego Festiwalu Słowa i Małego Konkursu Recytatorskiego. Karolina Żołądek – uczennica klasy szóstej „a” Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Morawicy znalazła się w gronie najlepszych kilkudziesięciu recytatorów z różnych stron Polski i stanęła do finałowej rywalizacji.  Występ Karoliny trwał siedem minut i ogólnie wywarł pozytywne wrażenie. Recytowała fragment prozy Janusza Korczaka –„Józki, Jaśki i Franki” oraz utwór liryczny Jana Brzechwy „Drzewa”.  W pierwszym dniu pobytu odbyło się pięć koncertów konkursowych w dwóch grupach wiekowych: 0-III i IV- VI. Oceniała trzyosobowa Rada Artystyczna. Wieczorem uczestnicy, po zwiedzeniu Muzeum Przyrody i Techniki, wzięli udział w integracyjnym ognisku. Na drugi dzień, po śniadaniu, odbyły się warsztaty. Podczas uroczystego Koncertu Galowego wręczano nagrody. Karolina Żołądek otrzymała wyróżnienie. Gratulujemy!!

       Warto podkreślić, iż Karolina reprezentowała nie tylko szkołę w Morawicy, ale również Gminę i województwo. Musiała przejść szereg eliminacji na szczeblu powiatowym i wojewódzkim, po czym otrzymała nominację do ogólnopolskiego konkursu. Ma za sobą już kilka sukcesów w konkursach recytatorskich i retorycznych. Zakwalifikowała się do powiatowego konkursu humanistycznego. W tym roku brała również udział w Wojewódzkim Konkursie Poezji Ludowej. Teksty gwarowe  opanowała wyśmienicie. Może się poszczycić dobrą dykcją, artykulacją, czystą barwą głosu. Dobrze czuje się na scenie wśród reflektorów. Potrafi wczuć się w rolę, umie przekazać emocje.

       Nad przygotowaniem Karoliny czuwała i sercem pomagała oraz opiekę podczas konkursu sprawowała Pani Elżbieta Moskwa-Strąk.

      8 maja w naszej szkole został ogłoszony Dniem Profilaktyki. Wszystkie klasy mogły obejrzeć teatr profilaktyczny pt.: "Uważaj na Internet' w wykonaniu aktorów teatru "Best z Krakowa". Przedstawienie uczyło o zagrożeniach w sieci poprzez humorystyczne spojrzenie na problem. W tym dniu uczniowie uczestniczyli w zajęciach edukacyjnych "Bezpieczeństwo dzieci w sieci". Rodzice uczniów klas pierwszych mieli okazję spotkać sie z pedagogiem i psychologiem, aby porozmawiać na temat: "Rola rodziny w przezwyciężaniu trudności dzieci".

27 kwietnia br. w Gminnym Ośrodku Kultury w Morawicy odbył się konkurs na najciekawszy strój ekologiczny wykonany tylko z surowców wtórnych. Jury konkursu oceniało nie tylko pomysłowość ekologicznego kreatora mody, ale także oryginalne zaprezentowanie stroju. Na wybiegu pojawiły się modelki w strojach sportowych, wieczorowych, w kapeluszach, butach, biżuterii wykonanej z surowców wtórnych. Z 18 drużyn ze wszystkich szkół z naszej gminy nasza drużyna reprezentowana przez modelkę Amelkę Kumańską i prezenterkę Emilkę Strójwąs  zdobyła II miejsce.„Dziewczyny świetnie zaprezentowały przygotowany przez siebie strój sportowy – buty, czapka i biżuteria wszystko z makulatury” – można przeczytać na portalu Gminy Morawica.

Konkurs zrealizowano w ramach programu edukacji ekologicznej „Zielone Dzieciaki – Festiwal Recyklingu Morawica 2012”

27 kwietnia odbył się konkurs plastyczny pt: Jak zostałem strażnikiem przyrody” zrealizowany w ramach programu edukacji ekologicznej „Zielone Dzieciaki-Festiwal Recyklingu Morawica 2012”.

Konkurs polegał na wykonaniu pracy plastycznej w dowolnej formie zgodnej z tytułem konkursu. Z ponad 40 prac jury wybrało i nagrodziło najciekawsze czyli te, które swoją treścią zachęcają do dbania o środowisko naturalne i do segregowania odpadów. W konkursie wyłoniono trzech laureatów oraz przyznano 10 wyróżnień. Uczennice z naszej szkoły zdobyły dwa czołowe miejsca - II miejsce przyznano Milenie Piwowarczyk z klasy 5a i III Zofii Olszewskiej z 2a. Wyróżnienia otrzymały uczennice z klasy 5a: Marlena Baran i Aleksandra Korba. Gratulujemy.

W ostatnim czasie grono Modelowych Szkół SMART’a w Polsce powiększyło się o dwie nowe szkoły.

Jest to Zespół Szkół Katolickich we Włocławku i Zespół Placówek Oświatowych w Morawicy w województwie świętokrzyskim.

Łącznie w Polsce mamy już 4 szkoły, które znajdują się  w województwach wielkopolskim, mazowieckim, kujawsko-pomorskim i świętokrzyskim.

W programie modelowej szkoły SMART (Schowcase School Program) uczestniczą placówki, które rozpoznały korzyści wynikające z wykorzystywania produktów firmy SMART do wzmocnienia metod nauczenia i są entuzjastycznie nastawione na udostępnianie swoich wyników społeczności nauczycielskiej. Każda szkoła pełni rolę placówki modelowej i gospodarza programu w stosunku do innych szkół i władz lokalnych, zainteresowanych sposobem wykorzystania produktów SMART do wzmocnienia metod nauczania i uczenia się uczniów.

15 marca 2012 r. Świętokrzyski Kurator Oświaty Pani Małgorzata Muzoł wręczyła certyfikaty i wyróżnienia „LIDER innowacyjności w szkole” kolejnym  nauczycielom naszej szkoły,  p. Anecie Rozpara, p. Małgorzacie Waszkiewicz, p. Edycie Groszek i p. Dorocie Molendowskiej.  To zaszczytne miano przyznawane jest nauczycielom, którzy w swojej pracy  pedagogicznej stosują innowacyjne  metody, technik i narzędzia nauczania. Działanie to odbyło się w ramach realizacji przez Kuratorium Oświaty w Kielcach pierwszego w województwie świętokrzyskim innowacyjnego projektu edukacyjnego pod nazwą „Stworzenie systemu motywowania do innowacyjności nauczycieli w zakresie tworzenia nowych, innowacyjnych programów , metod, technik i narzędzi nauczania”.

Na zdjęciu obok - chluba naszej szkoły - uczniowie, którzy osiągnęli bardzo wysokie wyniki w nauce.                 

Popatrzcie na nich z podziwem, należą się im gratulacje.

         26 stycznia 2012 roku w Centrum Edukacyjnym w Wólce Milanowskiej odbyła się konferencja kończąca projekt edukacyjny „Nauczyciel XXI wieku”, na której wręczono dyplomy i wyróżnienia dla nauczycieli, którzy stworzyli najciekawsze scenariusze lekcji z użyciem tablicy interaktywnej.  

Wśród nagrodzonych i wyróżnionych znalazło się aż 6 nauczycieli z naszej szkoły: p. Anna Radziszewska, p. Wiesława Cecot,  p. Aneta Rozpara, p. Małgorzata Waszkiewicz, p. Dorota Molendowska i p. Paweł Strójwąs.

Dotychczas  był to największy projekt doskonalący świętokrzyskich nauczycieli. Trwał dwa lata. Przeszkolono około 1600 nauczycieli z województwa świętokrzyskiego.

W konferencji uczestniczyli m.in. Adam Jarubas, marszałek województwa świętokrzyskiego oraz kurator świętokrzyski Małgorzata Muzoł.